Mısır’da (Şimdilik) Sissi’yle Devam

egypt_map

Anlaşılan Mısır bir süre daha yoluna, beş yıl önce bir darbeyle başa geçen ve 26 Mart‘ta yapılan seçimlerle yerini perçinleyen General Abdülfettah Sissi‘yle devam edecek. Her ne kadar seçimlere katılım oranı yüzde 41‘de kalmış olsa da, katılanların yüzde 97’sinin oyunu alan Sissi’nin bunu pek dert etmediği anlaşılıyor.

Mısır’ın eskisi kadar etkili bir bölgesel güç olmadığı ortada, ancak 95 milyon nüfuslu ülkenin tarihsel rolü sayesinde bir özgül ağırlığı olduğunu da teslim etmek lazım. Sissi 2013’de iktidarı ele geçirdiğinde her şeyden önce dengeli bir dış politika izleyeceği sözünü vermiş, bütün büyük güçlerle iyi geçinme niyetini ortaya koymuştu. Öte yandan Sissi’nin 1950’li ve 60’lı yıllara damgasını vuran Nasır’a özendiği de bir sır değil. Bu yüzden Mısır’ın Arap dünyasının liderliği söylemini tamamen terk etmediğini de vurgulamak lazım.

Mısır’ın Arap dünyasının en temel sorunlarından Filistin meselesinde de tarihten gelen bir ağırlığı var. Sissi‘nin  (Müslüman Kardeşler bağlantısı nedeniyle) Hamas‘a sıcak bakmadığı bilinse de son dönemde Hamas ile Filistin Otoritesi lideri Mahmud Abbas arasında arabuluculuk yapmaya çabalaması, bu tarihsel rolün hâlâ sürdüğünü iddia etmesini sağlıyor.

Mısır, bir başka önemli Arap ülkesi olan Suudi Arabistan‘la da arasını iyi tutmaya çalışıyor. Bunun temel sebebi, Mısır ekonomisinin en büyük finansörlerinden birinin Riyad olması. Geçtiğimiz haftalarda Kahire‘de “krallar gibi” ağırlanan Suudi veliaht prensi Muhammed bin Selman, bu ekonomik yardımı artıracakları müjdesini de verdi.  Suudi Arabistan’dan gelen yardım şu sıralar özellikle ülkenin yeni başkentinin inşası için kullanılıyor. Sissi 2015 yılında başkent Kahire‘nin 45 km batısında yepyeni bir şehir inşa etme kararı almıştı. Burada amaç hem büyük bir proje ile tarihe geçmek, hem altyapı yatırımlarıyla ekonomiyi canlandırmak, hem de 18 milyon nüfuslu, kalabalıktan adım atılmayan Kahire’yi nispeten rahatlatmak. Bu yeni şehrin altı milyon kişi barındırması amaçlanıyor. Süveyş Kanalı‘nın genişletilmesini de sağlayan Sissi, bu tür büyük inşaat faaliyetlerini anlaşılan bir hayli seviyor.

image211
Yeni Kahire’nin inşası tüm hızıyla sürüyor

Bütün bunlar hesaba katıldığında, Sissi‘nin Kasım 2017‘de Suudi Arabistan ve Lübnan arasında patlak veren krizde taraf tutmaktan neden kaçındığı daha net görülebilir.

Sissi‘nin küresel ilişkilerine gelince, Trump ve Suudi kralıyla verdiği “teröre karşı ittifak” fotosu hatırlanırsa Mısır’ın ABD ile ilişkileri konusunda bir fikir edinilebilir. Aslında Sissi’nin Rusya‘yla da arası iyi. Vladimir Putin Aralık 2017‘de gerçekleştirdiği Kahire ziyaretinde özellikle doğalgaz alanındaki yatırımları arttırma sözü vermişti. İsrail ve Mısır açıklarındaki doğalgaz yataklarının Kıbrıs dolayısıyla Türkiye‘yi de yakından ilgilendirdiğini hatırlatalım.

Rusya aynı zamanda Mısır‘ın en fazla silah satın aldığı ülkelerden. General Sissi, ülkenin askeri harcamalarını da düzenli olarak arttırıyor. Yine yakında zamanda Fransa‘dan savaş uçağı, Almanya‘dan denizaltı satın almak için anlaşmalar imzalandı.

Sissi‘nin Mısır‘ın askeri imkanların arttırılmasına önem vermesinin bir gerekçesi  komşu ülke Libya‘nın içinde bulunduğu kaotik durum, bir diğeri de Etiyopya ile bu ülkenin Nil nehri üzerine inşa etmekte olduğu barajlar yüzünden yaşanan kriz. Ancak 2014‘te Afrika Birliği‘ne geri dönen Mısır‘ın, Etiyopya‘yla arasındaki sorunları müzakere yoluyla çözmesi büyük ihtimal. Suriye konusuna gelince, Sissi esasen Putin ile aynı dalga boyunda. Suriye‘de Esad’ın terörle mücadele ettiği söylemini benimsiyor ve bu çerçevede İran’la ilişkileri de pürüzsüz.

63 yaşındaki Sissi de bir süre daha dümeni tutmaya devam edecek gibi görünüyor, ama Mısır her durumda Mısırlılara bırakılmayacak kadar önemli bir ülke.

151020172014195401618_2
Mayıs 2017 – Riyad