Adettendir, her yılbaşında geride kalan senenin önemli olayları şöyle bir gözden geçirilir ve yeni yılda nelerin olabileceği üzerine kafa yorulur. Elbette kimse müneccim değil; ancak bazı uluslararası gelişmelerin tarihleri şimdiden bilindiği için, tamamen karanlıkta olduğumuz da söylenemez.

Örneğin 2016’da uluslararası siyasetin iki önemli isminin görev süreleri dolacak. Bunlardan biri, 2007 yılından beri görevde olan BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon. Yerine kimin geçeceği sonbahar aylarında kesinleşecek. Şimdiden ortada bir takım adayların isimleri dolaşıyor; mesela UNESCO’nun başındaki Bulgaristanlı İrina Bokova gibi. Eğer Bokova seçilirse, BM Genel Sekreterliği görevine gelen ilk kadın olacak. Bakalım BM Şartı’nda Genel Sekreter’den bahsederken kullanılan İngilizce “he” şahıs zamirinin miadı dolmuş mu ?

İkinci önemli değişim ise ABD’de gerçekleşecek. 8 Kasım 2016 Salı günü yapılacak seçimlerin ardından ABD’nin 44. Başkanı Barack Obama, Beyaz Saray’ı 20 Ocak 2017’de yeni evsahibine devredecek. Bu kişinin Demokrat mı, yoksa Cumhuriyetçi mi olacağı bu yılın temel tartışma konularından biri olacak.

Obama görevdeki son yılında çarpıcı birkaç diplomatik girişimde bulunmaktan geri kalmayacak. Daha şimdiden Vietnam’a gerçekleştireceği ziyaret kesinleşti; ancak eğer gerçekleşirse, Küba ziyareti çok daha tarihi olacak. Nobel Barış Ödülü sahibi Obama için güzel bir kapanış olabilir.

Başkan Obama, özel önem verdiği Transpasifik Ortaklık Antlaşması’nın (TTP) bu sene yürürlüğe girmesi için de uğraşacak ve bu amaçla Şubat ayında TPP’ye taraf 12 ülkenin liderini California’da ağırlayacak. ABD bu ve benzeri her vesileyle bir “Pasifik Okyanusu gücü” olduğunu vurgulamaya devam edecek; bu durum ise Çin’in hoşuna gitmemeyi sürdürecek.

Uluslararası ziyaretleri önem taşıyan bir başka lider, Papa. Örneğin Türkiye, Papa Franciscus’un 2016’da Ermenistan’a gerçekleştireceği ziyareti herhalde dikkatle takip edecektir.  Katoliklerin ruhani önderi bu sene Şubat ayında Meksika’ya, Temmuz ayında ise “memleketi” Arjantin’e, ayrıca Şili ve Uruguay’a gidecek. Ağustos ayında Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde düzenlenecek Olimpiyat Oyunları’nı da bu tabloya eklersek, bu sene Latin Amerika’dan bol bol bahsedilecek demektir.

Uluslararası zirve takviminde ise Haziran ayında Japonya’da G7; Temmuz ayında Polonya’da NATO, Eylül ayında Çin’de G20 ve Kasım ayında da Peru’da yapılacak Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirveleri öne çıkıyor. Rusya katılmaktan vazgeçtiğini açıkladığı için 31 Mart 2016’da Washington’da toplanacak olan Nükleer Güvenlik Zirvesi’ne ise şimdiden gölge düşmüş durumda.

Avrupa Birliği 2016’yı da giderek ağırlaşan mülteci krizini yönetmeye çalışmakla geçirecek. Ekonomik anlamda ise Brüksel’in dikkatinin Yunanistan’dan İtalya’ya kayması kuvvetle muhtemel. Bu ülkedeki işsizlik oranı ve borçlanma giderek yönetilemez hale geliyor.

Ortadoğu’da 2016’nın bir önceki yıldan farklı geçmesini beklemek için bir sebep yok. IŞİD’le mücadele süreci ve İran’la varılmış olan nükleer anlaşmanın uygulanması ön planda olacak.

Ukrayna krizi giderek küllenirken, Kafkasya ve Doğu Asya’da gerginlikler tırmanacak.

Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi akademisyenleri ise tüm bu gelişmeleri takip etmenin dışında, Temmuz ayında İstanbul’da yapılacak olan IPSA’nın 24. Dünya Kongresi’ne de hazırlanıyor olacaklar.

Nisan ayında 90. doğum gününü kutlayacak olan II. Elizabeth hakkında “tahttan çekilecek” söylentileri bir süredir artıyordu ve Kraliçe de Noel konuşmasında bu söylentileri yalanlamak istercesine, “2016 çok yoğun geçecek” demişti. Haklı.

(3 Ocak 2016)